ΠΑΡΑΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ: Ο 13ος Επιβάτης

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΡΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΣΗΡΙΑΛ

2η συνέχεια

Ο Γιάννης Μαρής, ψευδώνυμο του δημοσιογράφου και συγγραφέα Γιάννη Τσιριμώκου (1916-1979), είναι ο κορυφαίος Έλληνας συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων και αν και δεν ήταν ο πρώτος που έγραψε ελληνικό αστυνομικό μυθιστόρημα, θεωρείται ως ο πατέρας του αστυνομικού μυθιστορήματος στην Ελλάδα.

Στα περισσότερα από τα αστυνομικά του μυθιστορήματα κεντρικός πρωταγωνιστής είναι ο αστυνόμος Μπέκας, ένας χαμηλών τόνων μεσοαστικός τύπος στο πρότυπο του Μεγκρέ ή του Πουαρό, δηλαδή διαμετρικά αντίθετος στο όσο αφορά τις μεθόδους και τη δράση των αστυνομικών ηρώων της αμερικανικής παραλογοτεχνίας. Αν και η ατμόσφαιρα της αφήγησής του χαρακτηρίστηκε ως “νουάρ”, προσωπικά δεν ασπάζομαι την ετικέτα του νουάρ στα μυθιστορήματα του Μαρή. Χρησιμοποιεί την πλοκή περισσότερο ως πρόσχημα για να αναπτύξει το ψυχογράφημα των ηρώων του και η διαλεύκανση του εγκλήματος παραπέμπει στη συλλογιστική της στυλιζαρισμένης γραφής της Άγκατα Κρίστι, του Ζορζ Σιμενόν, αλλά και της συγγραφικής δυάδας που υπέγραφε κάτω από το κοινό ψευδώνυμο “Έλερυ Κουήν”.

Η πλοκή των έργων του εξελίσσεται κυρίως σε κοσμοπολίτικο περιβάλλον και σε παρόντα χρόνο της δράσης και με συχνές αναφορές σε γεγονότα της τότε τρέχουσας επικαιρότητας. Οι πρωταγωνιστές του είναι πρόσωπα και χαρακτήρες της ανώτερης κοινωνικο-οικονομικής τάξης και από τον καλλιτεχνικό χώρο.

Έγραψε δεκάδες μυθιστορήματα, κυρίως αστυνομικής πλοκής, από τα οποία τα περισσότερα έχουν εκδοθεί από την “Ατλαντίδα”, τον εκδοτικό οίκο των αδελφών Πεχλιβανίδη. Η πρώτη έκδοσή τους είχε γίνει στη σειρά “Αστυνομική Λογοτεχνία” το 1957και επανεκδόθηκαν αργότερα, μαζί με μερικά ακόμα που δεν είχαν εκδοθεί στην πρώτη έκδοση στη σειρά “Αστυνομικά μυθιστορήματα του Γιάννη Μαρή”. Πάντως, αρκετά ακόμα παραμένουν αδημοσίευτα σε μορφή βιβλίου.

Το πρώτο αστυνομικό μυθιστόρημα του Γιάννη Μαρή δημοσιεύτηκε το 1953. Ήταν το “Έγκλημα στο Κολωνάκι”, ένα αθηναϊκό κοσμοπολίτικο αστυνομικό μυθιστόρημα, που αναπαρήγαγε τον κόσμο της ανώτερης κοινωνικής τάξης. Γνώρισε μεγάλη επιτυχία και πολλές επανεκδόσεις, ενώ γυρίστηκε και σε κινηματογραφική ταινία με ανάλογη επιτυχία.

Από τα τέλη της δεκαετίας του ’50 η εφημερίδα “Απογευματινή” άρχισε να δημοσιεύει με τη μορφή στριπ σε καθημερινές συνέχειες εικονογραφημένα αστυνομικά μυθιστορήματά του με πλήρη εικονογράφηση της διήγησης. Μιας διήγησης που δεν είχε γραφεί ειδικά για εικονογραφημένο ανάγνωσμα, αλλά κρατούσε τη δομή και την έκταση ενός κανονικού μυθιστορήματος. Απλώς η εικονογράφηση ήταν αυτή που προσάρμοσε τα καρέ της στη ροή της αφήγησης. Ωστόσο το αποτέλεσμα υπήρξε εντυπωσιακό, επειδή ο εικονογράφος των ιστοριών ήταν ένας από τους πιο καταξιωμένους εικονογράφους του περιοδικού τύπου εκείνης της εποχής, του Μιχάλη Γάλλια. Με αδρή γραμμή δημιουργούσε χαρακτήρες και εντυπωσιακά όμορφες και καλλίγραμμες γυναίκες (ήταν χαρακτηριστικά γνωστός για τις γυναικείες φιγούρες του, ακόμα και στις γελοιογραφίες του), ενώ ταυτόχρονα κάθε εικόνα του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ντοκουμέντο στην αποτύπωση του αθηναϊκού χώρου στη δεκαετία του ’50 και του ’60.

“Ο 13ος επιβάτης” είναι ένα από τη σειρά αυτών των εικονογραφημένων μυθιστορημάτων του Γιάννη Μαρή. Έκανε πρεμιέρα τη Δευτέρα 22 Οκτωβρίου και ολοκληρώθηκε ύστερα από 128 συνέχειες… Ως μυθιστόρημα σε βιβλίο κυκλοφόρησε το 1969 από τις εκδόσεις “Περγαμηνή”, ενώ δεν έχει εκδοθεί στη σειρά των αστυνομικών μυθιστορημάτων του Γιάννη Μαρή από τις εκδόσεις “Ατλαντίς-α/φοι Πεχλιβανίδη”.

2η συνέχεια (στριπς 6-10)